در سال‌های اخیر، با پیشرفت فناوری و ماشینی شدن فرآیندهای کشاورزی و باغبانی، استفاده از ابزارهایی که بهره‌وری را افزایش دهند و کار دستی را کاهش دهند، اهمیت زیادی پیدا کرده است. یکی از این ابزارآلات صنعتی، علف زن یا همان علف تراش و داس موتوری است. این دستگاه که گاه به اشتباه با چمن‌زن یکسان در نظر گرفته می‌شود، در واقع ابزاری مستقل با ساختار و عملکرد متفاوت است. این مقاله تلاش دارد به صورت جامع به این پرسش پاسخ دهد که “علف زن چیست” (What is a Brushcutter) و از سوی دیگر به بررسی مفاهیمی همچون علف تراش چیست و داس موتوری چیست نیز بپردازد.
علف زن چیست؟
علف زن چیست؟ علف زن دستگاهی است که برای بریدن و کوتاه کردن علف‌های هرز، گیاهان خودرو و گاهی هم بوته‌های سبک و نازک مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه معمولاً از یک موتور محرک، یک شفت یا میله انتقال نیرو و یک بخش برشی در انتها تشکیل شده است. کاربر این دستگاه را به صورت دستی هدایت می‌کند، برخلاف چمن‌زن که دارای چرخ و بدنه‌ای زمینی است.
مهم‌ترین ویژگی علف زن، قابل‌حمل بودن آن است. اپراتور معمولاً دستگاه را با یک بند حمایتی روی دوش یا کمر خود قرار می‌دهد و با کمک دستگیره‌های کناری، دستگاه را هدایت و کنترل می‌کند. از آنجا که این ابزار به‌صورت دستی هدایت می‌شود، برای فضاهای صعب‌العبور، زمین‌های شیب‌دار، حاشیه دیوارها، کنار درختان، و مکان‌هایی که چمن‌زن‌های چرخ‌دار توانایی دسترسی ندارند، بسیار مناسب‌تر و مؤثرتر عمل می‌کند.
در حالت کلی، عملکرد علف زن بر اساس چرخش سریع تیغه یا نخ نایلونی در سر دستگاه است. این چرخش باعث می‌شود گیاهان مزاحم قطع شوند. بسته به نوع موتور (بنزینی یا برقی)، قدرت عملکرد این ابزار متفاوت خواهد بود.
علف تراش چیست؟
زمانی که از واژه علف تراش صحبت می‌شود، در واقع به همان ابزار علف زن اشاره می‌کنیم، اما با عنوانی متفاوت. تفاوت این دو اصطلاح تنها در شیوه نام‌گذاری آن‌هاست و در بازارهای مختلف یا در میان کاربران مختلف، یکی از این دو عنوان ممکن است رایج‌تر باشد. بنابراین هنگامی که پرسیده می‌شود “علف تراش چیست“، پاسخ آن کاملاً منطبق با تعریف علف زن خواهد بود.
در جواب این سوال که علف تراش چیست باید گفت که علف تراش یک ابزار مجهز باغبانی برای کشاورزان است که برای کندن علف های هرز، مرتب کردن درختچه‌های کوچک و نظم دهی به شاخ و برگ‌هایی به کار می‌رود که ماشین چمن زنی یا روتیواتور قادر به از بین بردن آن‌ها نیستند. برای کاربردهای مختلف، تیغه‌های مختلفی روی علف زن قابل نصب است. به زبان ساده علف زن از یک منبع قدرت یا موتور که نزدیک به بدن اپراتور قرار می‌گیرد، یک میله برای انتقال قدرت به تیغه و کاتر ها و نهایتاً یک تیغه روتاری دوار برای کندن علف‌های هرز تشکیل شده است. همانطور که گفته شد یکی از کاربرد های علف زن، از بین بردن علف‌های هرز در مزارع کشاورزی و باغ‌هاست، به همین دلیل به این ماشین، علف هر زن نیز گفته می‌شود.
داس موتوری چیست؟
نام سوم این دستگاه پرکاربرد، داس موتوری است. این نام‌گذاری بیشتر به دلیل شباهت عملکرد آن با داس سنتی است که در گذشته توسط کشاورزان برای برداشت دستی علف‌ها و محصولات مورد استفاده قرار می‌گرفت. داس موتوری همان ابزار سنتی را در قالبی پیشرفته‌تر و با نیروی محرکه موتوری ارائه کرده است.
در پاسخ به این سؤال که “داس موتوری چیست“، باید گفت که این دستگاه، ترکیبی از ساختار مکانیزه، طراحی ارگونومیک و موتور محرک است که عملکرد سنتی داس را به شکل بسیار کارآمدتر و سریع‌تری بازتولید می‌کند. قدرت موتور، سرعت عملکرد، و سهولت استفاده باعث شده است که داس موتوری جایگزین داس‌های دستی در بسیاری از عملیات کشاورزی و باغبانی شود.
همچنین، داس موتوری به دلیل دارا بودن قدرت مانور بالا، در عملیات‌هایی مانند حذف علف‌های هرز در لابه‌لای درختان، اطراف جوی‌ها، کنار دیوارها و فضاهای ناهموار بسیار پرکاربرد است.
آشنایی با انواع علف زن
علف زن‌ها بر اساس نوع موتور و ساختار به چند دسته تقسیم می‌شوند:
الف. علف زن برقی
این نوع دستگاه با برق کار می‌کند و برای فضاهای کوچک، مانند باغچه‌های خانگی، مناسب است.
ب. علف زن شارژی
با باتری لیتیومی کار می‌کند و قابلیت حمل آسان دارد. قدرت آن کمتر از نوع بنزینی است ولی صدای کمتری تولید می‌کند.
پ. علف زن بنزینی
برای استفاده‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی به کار می‌رود و قدرت بالایی دارد. معمولاً در فضاهای وسیع یا زمین‌های زراعی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: آموزش تبدیل دریل به علف زن
انواع داس موتوری کدامند؟
این وسیله از لحاظ ظاهری نیز به دو دسته داس موتوری دوشی و داس موتوری پشتی تقسیم می شود. علف زن پشتی اغلب برای کسانی مناسب است که تنها هر از گاهی قصد استفاده از این دستگاه را دارند؛ زیرا که قدرت مانور کمی داشته و خرابی قطعات در آن ها بالا است. علف زن پشتی یا داس موتوری پشتی در مقایسه با علف تراش دوشی سنگین تر است.موتور توسط یک لوله انعطاف پذیر به نیروی محرکه وصل می شود. لذا وزن موتور بر پشت فرد وارد می شود. فشار بیشتری به آرنج وارد می نماید، اما نسبت به مدل دوشی انعطاف پذیری بالایی دارد. میزان لرزش دست در علف زن پشتی کمتر است. کاربرد علف تراش پشتی در مناطق مسطح بیشتر است و در عین حال استفاده از علفزن پشتی در مناطق شیب دار توصیه نمی شود. علت این امر لرزش موتور حین کار است که باعث می شود فرد به عقب تمایل پیدا کند، در اثر سقوط از تپه ممکن است به تیغه در حال چرخش برخورد کند. علف زن کوله پشتی برای کار های طولانی مدت مناسب است زیرا حرکت اپراتور راحت تر شده و وزن سنگین دستگاه بر پشت فرد است که ممکن است در بازه زمانی زیاد دچار درد کمر گردد.
علف زن دوشی حرفه ای تر و کار آمد تر از مدل قبلی بوده و قدرت مانور بالاتری دارد. کار با این نوع دشوارتر است اما به دلیل سرعت بالاتر می توان در مدت زمان کمتری حجم وسیعی از علف ها در مزارع، باغ ها و … را تراشید. علف زن دوشی یا داس موتوری دوشی برای مناطق مسطحی که علف های هرز در پایین قرار دارند همچنین نقاطی که دسترسی به آن ها سخت است، مناسب است. در علف تراش دوشی، بیشتر فشار روی کمر و شانه است و فشاری به بازو وارد نمی شود. لذا کار با آن در طولانی مدت و حجم وسیع برای اپراتور سخت و طاقت فرساست. وزن و قیمت آن در مقایسه با حاشیه زن پشتی کمتر است. به علت وجود موتور و واحد برش روی یک میله، لرزش وارده به دست و بدن فرد زیاد است و فرد حین کار با آن تعادل کمتری دارد. برای همین در مدت زمان طولانی نمی توانید از این دستگاه استفاده نمایید. لذا در اراضی شیب دار استفاده از حاشیه زن دوشی توصیه نمی شود.
ساختار علف زن چگونه است؟
اجزا علف زن یا علف تراش شامل تیغه علف تراش، موتور علف تراش، دسته برای نگه داشتن دستگاه توسط فرد، میله وسط یا رابط هستند.
با گسترش تکنولوژی و صنعت و استفاده از آن در تمامی امور زندگی سرعت انجام کار ها نسبت به روش های سنتی تغییر قابل ملاحظه ای نموده است. استفاده از تکنولوژی در کشاورزی باعث افزایش بهره وری و کاهش نیاز به نیروی انسانی در این بخش شده است. در گذشته برای چیدن علوفه، هرس درختان و اصلاح گیاهان عمدتا از داس و قیچی استفاده می شد اما امروزه از دستگاه علف تراش یا علف زن و ماشین های چمن زن برای این منظور استفاده می شود که کار را بسیار راحت نموده است. دستگاه علف تراش از بخش های مختلف موتور، تیغه یا نخ برش، لوله یا شلنگ واسط و قسمت دسته نگهدارنده تشکیل شده است که به اختصار این قسمت ها را توضیح می دهیم.
تیغه علف تراش
تیغه علف تراش موتوری یا حاشیه زن جزء اجزا علف زن می‌باشد که دارای انواع دو پره، سه پره و چهار پره است. بسته به مقیاس باغ و فضای سبز، نوع پوشش و کار مورد نظر مثل شمشاد زن، هرس، درو و غیره علف تراش مناسب یا حاشیه زن انتخاب می گردد. برای جلوگیری از آسیب به اپراتور یک صفحه دفع کننده در این قسمت قرار گرفته است که حین کار علف ها را کنده و از اپراتور دور می کند.
منبع نیرو یا موتور علف تراش
اصلی‌ترین اجزا علف زن که هنگام خرید باید مورد دقت قرار گیرد موتور علف زن است. موتور علف تراش به دو شکل برقی یا موتور بنزینی دو زمانه و چهار زمانه در دسترس است. توان موتور تعیین کننده قدرت برش و میزان مانوردهی علف زن شما خواهد بود.
لوله رابط موتور و بخش برش علف
علف تراش ها از نظر کوپل موتور و قسمت برش در دو نوع اتصال شیلنگی که علف تراش پشتی (علف تراش کوله ای) و کوپل مستقیم (علف تراش دوشی)، ساخته می شوند. علف تراش پشتی انعطاف پذیری بیشتری نسبت به علفتراش دوشی دارد اما در عین حال استهلاکش نیز بیشتر است. انتخاب نوع علف زن با توجه به کاربری آن میسر خواهد بود. در علف تراش دوشی موتور توسط میله ای مستقیم به تیغه وصل می شود.
قسمت دسته نگه دارنده که به عنوان فرمان عمل می کند و در شکل های مختلف تک دسته، فرمان دوچرخه ای، گرد حلقه ای و غیره تولید می شود.
کلید قطع علف زن
برای خاموش کردن دستگاه این کلید را بزنید تا دور موتور کم شود و درنتیجه علف تراش از کار بیفتد.
تفاوت علف زن با چمن زن
یکی از پرسش‌های پرتکرار در بین کاربران، تفاوت میان علف زن و چمن زن است. این دو ابزار از نظر ظاهری و کاربردی تفاوت‌های اساسی دارند. چمن‌زن ابزاری چرخ‌دار است که برای کوتاه کردن یکنواخت چمن در سطوح صاف طراحی شده است. این دستگاه تنها در فضاهایی قابل استفاده است که سطحی مسطح، وسیع و دارای پوشش کامل چمن داشته باشد.
در مقابل، علف زن ابزاری دستی و قابل‌حمل است که با توجه به طراحی خود، برای فضاهای نامنظم، ناهموار، و دشوارتر بسیار مناسب‌تر است. این دستگاه برای برش علف‌های خودرو، بوته‌های ناخواسته و حتی شاخه‌های نازک نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این رو، مقایسه این دو ابزار با یکدیگر نادرست است و هر یک کاربری خاص خود را دارند.
نتیجه‌گیری
در این مقاله از سری مقاله‌های مجله ابزارآلات دنلکس تلاش کردیم تا به‌طور جامع به چیستی دستگاهی با نام‌های علف زن، علف تراش و داس موتوری بپردازیم و نشان دهیم که این سه واژه به یک ابزار واحد اشاره دارند که با ساختاری مشابه، عملکردی مشخص و کاربردی حیاتی در حوزه باغبانی و کشاورزی، به یکی از مهم‌ترین ابزارهای روزمره تبدیل شده است. شما باید برای انتخاب خود و داشتن یک دستگاه علف زنی مناسب تحقیقات لازم را انجام دهید. این محصول به دلیل قیمت بالایی که دارد نمی‌توان به صورت سالانه و یا در مدت کوتاهی مجددا خریداری شود. پس شما باید با دقت خرید خود را انجام دهید. داس موتوری و یا علف زن بنزینی کاربردهای زیادی در از بین بردن علف‌های هرز، چمن ها و حتی علوفه دارد.
در انتها، لازم به توضیح است که در صورت نیاز به خرید علف زن می‌توانید به وبسایت ابزارآلات صنعتی دنلکس مراجعه نمایید و یا با شماره تلفن 53825000-021 تماس حاصل نمایید و ثبت سفارش خود را انجام دهید. پس از تماس، متخصصان فنی دنلکس با ارائه اطلاعات لازم، شما را در راستای خریدی ایده‌آل‌تر یاری خواهند داد.
