دستگاه جوش یکی از مهم‌ترین ابزارآلات صنعتی در فلزکاری و ساختمان‌سازی است. استفاده صحیح از آن نه‌تنها موجب افزایش بهره‌وری، بلکه تضمین‌کننده ایمنی فردی و طول عمر دستگاه نیز هست. یکی از مهم‌ترین مراحل راه‌اندازی دستگاه جوش، نصب کابل‌های خروجی آن است. متأسفانه بسیاری از کاربران بدون توجه به دستورالعمل‌ها یا با بی‌احتیاطی اقدام به نصب کابل‌ها می‌کنند که این کار می‌تواند منجر به جوشکاری بی‌کیفیت، بروز خطرات جانی یا حتی آسیب به دستگاه شود. در این مقاله قصد داریم “طریقه نصب کابل دستگاه جوش” (How to Connect the Welding Machine Cable) را به‌صورت گام‌به‌گام و کاملاً عملیاتی آموزش دهیم. همچنین به نکات کلیدی مانند اینکه انبر جوش به کدام قطب وصل می‌شود و نحوه استفاده صحیح از انبر اتصال دستگاه جوش نیز خواهیم پرداخت.
درک کلی از نقش کابل‌ها در عملکرد دستگاه جوش
قبل از شروع طریقه نصب کابل دستگاه جوش، باید درک روشنی از نقش کابل‌ها در فرآیند جوشکاری داشته باشیم. انواع دستگاه جوشکاری با استفاده از جریان برق بالا، قوس الکتریکی ایجاد می‌کند که این قوس موجب ذوب شدن الکترود و فلز پایه می‌شود. برای اینکه این جریان به‌درستی هدایت شود، دو کابل اصلی مورد نیاز است: یک کابل که جریان را از دستگاه به الکترود منتقل می‌کند (که به انبر جوش متصل است) و کابل دوم که جریان را از قطعه کار بازمی‌گرداند (و به انبر ارت یا اتصال وصل می‌شود). اشتباه در اتصال این کابل‌ها نه‌تنها قوس را مختل می‌کند، بلکه ممکن است به دستگاه آسیب برساند.
بررسی اولیه کابل‌ها و شرایط محیطی پیش از نصب
قبل از شروع نصب کابل‌ها، باید از سالم بودن کابل‌ها اطمینان حاصل کنید. ترک‌خوردگی، ساییدگی یا بریدگی در عایق کابل می‌تواند منجر به برق‌گرفتگی یا اتصال کوتاه شود. اگر کابل‌ها قبلاً استفاده شده‌اند، لازم است آن‌ها را کاملاً بررسی کرده و از خشک و انعطاف‌پذیر بودنشان مطمئن شوید. همچنین محل نصب باید خشک، عاری از رطوبت و مواد اشتعال‌زا باشد. کابل‌ها نباید از مسیرهای پرتردد عبور داده شوند یا در نزدیکی منابع حرارتی قرار گیرند.
طریقه نصب کابل دستگاه جوش به صورت گام‌به‌گام
نصب کابل‌های دستگاه جوش، پایه و اساس شروع یک جوشکاری ایمن و باکیفیت است. هر اشتباهی در این مرحله می‌تواند منجر به خرابی قطعه، آسیب به دستگاه یا حتی حادثه برای اپراتور شود. در ادامه، طریقه نصب کابل دستگاه جوش را به‌صورت گام‌به‌گام توضیح می‌دهیم:
گام اول: قطع کامل برق دستگاه
قبل از هر اقدامی، از خاموش بودن دستگاه جوش اطمینان حاصل کنید. سیم برق را از پریز یا کلید اصلی جدا کرده یا برق کارگاه را قطع کنید. این کار از شوک الکتریکی و جرقه‌زنی هنگام نصب کابل‌ها جلوگیری می‌کند.
بیشتر بخوانید: آموزش جوشکاری با اینورتر
گام دوم: بررسی سلامت کابل‌ها و اتصالات
کابل‌های جوشکاری باید عاری از بریدگی، پارگی، ساییدگی یا ترک در روکش عایق باشند. کابل را از ابتدا تا انتها بررسی کنید و مطمئن شوید که انعطاف‌پذیر، تمیز و بدون نشتی جریان الکتریکی است. همچنین سوکت‌ها و کانکتورها نباید لق یا زنگ‌زده باشند.
گام سوم: تشخیص ترمینال‌های خروجی دستگاه
در این مرحله از طریقه نصب کابل دستگاه جوش بایستی تشخیص ترمینال‌ها یا همان قطب‌های خروجی دستگاه را انجام دهید. روی دستگاه جوش، دو قطب مشخص وجود دارد که معمولاً با علامت‌های + مثبت و –منفی یا واژه‌هایی مانند OUTPUT, POSITIVE, NEGATIVE مشخص شده‌اند. این قطب‌ها محل اتصال کابل‌های جوش و اتصال به زمین (ارت) هستند.
بیشتر بخوانید: نحوه تنظیم ولوم دستگاه جوش
گام چهارم: اتصال انبر جوش به ترمینال مناسب
بر روی بدنه بیشتر دستگاه‌های جوش، دو ترمینال خروجی مشخص وجود دارد که با علامت‌های + و – مشخص شده‌اند. این ترمینال‌ها محل اتصال کابل انبر جوش و انبر اتصال هستند. در این مرحله، بسیار مهم است که بدانید “انبر جوش به کدام قطب وصل می‌شود“. در اکثر موارد، انبر جوش به قطب مثبت (+) و انبر اتصال به قطب منفی (–) متصل می‌شود. این شیوه اتصال در جوشکاری الکترود دستی رایج است و باعث ایجاد قوسی پایدارتر و نفوذ بیشتر جوش می‌شود. بنابراین:
- کابل انبر جوش را بردارید.
- سوکت آن را به ترمینال مثبت دستگاه جوش متصل کنید.
- در صورت وجود پیچ یا قفل چرخشی، آن را محکم کنید تا اتصال کاملاً ایمن باشد.
- از شل نبودن سوکت مطمئن شوید؛ اتصال شل موجب داغ شدن سوکت و ایجاد جرقه می‌شود.
توجه: در برخی فرآیندها یا با بعضی از الکترودهای خاص، ممکن است لازم باشد انبر جوش را به قطب منفی وصل کنید. بنابراین، نوع الکترود را بررسی کرده و مطابق دستورالعمل سازنده عمل نمایید.
گام پنجم: اتصال انبر اتصال (ارت) به ترمینال مخالف
اکنون نوبت اتصال “انبر اتصال دستگاه جوش” است که معمولاً به قطب منفی (–) وصل می‌شود. برای این منظور:
- کابل ارت یا گیره اتصال را بردارید.
- سوکت آن را به ترمینال منفی متصل نمایید.
- آن را به‌طور کامل و ایمن قفل کنید.
- در صورت استفاده از کانکتور چرخشی، آن را تا جایی که محکم شود بچرخانید.
بیشتر بخوانید: فرمول محاسبه آمپر جوشکاری
گام ششم: بررسی طول، قطر و مسیر کابل‌ها
طول کابل‌ها نباید بیش از حد بلند یا کوتاه باشد. برای جوشکاری عادی، طول ۲.۵ تا ۵ متر برای هر کابل مناسب است. اگر طول بیش‌ازحد باشد، افت ولتاژ ایجاد شده باعث کاهش کیفیت جوش می‌شود.
قطر کابل نیز باید متناسب با آمپراژ کاری دستگاه باشد. برای مثال:
- برای ۲۰۰ آمپر، کابل ۳۵ تا ۵۰ میلی‌متر مربع کافی است.
- برای 300 آمپر به بالا، کابل ضخیم‌تری نیاز دارید.
همچنین مسیر کابل‌ها را طوری قرار دهید که:
- روی زمین کشیده نشوند.
- زیر پای کارگران یا تجهیزات قرار نگیرند.
- از مسیرهایی با رطوبت یا گرمای زیاد دور باشند.
گام هفتم: اتصال انبرها به قطعه و الکترود
- گیره اتصال (ارت) باید روی بخش فلزی تمیز، بدون رنگ و بدون زنگ‌زدگی قطعه کار بسته شود.
- انبر اتصال دستگاه جوش باید آماده گرفتن الکترود باشد. انبر باید سالم، فنر آن قوی و دهانه آن محکم باشد.
بیشتر بخوانید: مصرف برق دستگاه جوش چقدر است؟
گام هشتم: بررسی نهایی و روشن کردن دستگاه
حالا که هر دو کابل متصل شده‌اند:
- بررسی کنید که اتصالات لق نباشند.
- مسیر کابل‌ها امن و بی‌خطر باشد.
- دستگاه را به برق وصل کرده و روشن کنید.
- یک تست جوش ساده بزنید تا مطمئن شوید همه چیز درست کار می‌کند.
با طی کردن این مراحل، می‌توانید مطمئن باشید که طریقه نصب کابل دستگاه جوش را به‌درستی انجام داده‌اید. این کار علاوه بر تضمین کیفیت جوشکاری، از بروز خطرات احتمالی مانند برق‌گرفتگی، داغ شدن کابل یا آسیب به دستگاه جلوگیری می‌کند.
نقش کلیدی انبر اتصال دستگاه جوش
انبر اتصال دستگاه جوش معمولاً با نام‌های مختلفی مانند انبر ارت، انبر منفی یا گیره اتصال شناخته می‌شود. وظیفه این انبر اتصال دستگاه جوش، ایجاد اتصال مطمئن و بدون وقفه بین بدنه فلزی قطعه کار و مدار جوشکاری است. این اتصال باید کاملاً تمیز، بدون رنگ، زنگ‌زدگی یا آلودگی باشد تا جریان برق به‌خوبی منتقل شود. عدم اتصال صحیح انبر ارت می‌تواند باعث ناپایداری قوس الکتریکی، کاهش کیفیت جوش و حتی آسیب به دستگاه شود.
نکته‌ای که باید مدنظر داشته باشید این است که استفاده از انبرهای بی‌کیفیت یا زنگ‌زده می‌تواند منجر به بروز جرقه‌های شدید، داغ شدن بیش از حد کابل و حتی آتش‌سوزی شود. بنابراین همواره از انبرهای استاندارد و تست‌شده استفاده کنید و محل اتصال آن به قطعه کار را به‌خوبی تمیز نمایید.
نکات ایمنی بسیار مهم در هنگام نصب کابل‌های جوشکاری
در هنگام اجرای طریقه نصب کابل دستگاه جوش رعایت نکات ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است. نخست آنکه همیشه پیش از نصب، از خاموش بودن دستگاه و قطع بودن برق آن مطمئن شوید. اتصال کابل در حالتی که دستگاه روشن است، می‌تواند موجب ایجاد جرقه یا شوک الکتریکی شود.
دوم آنکه همواره از دستکش ایمنی، کفش ایمنی و لباس ضد حریق استفاده نمایید. این تجهیزات نه‌تنها در برابر شوک الکتریکی محافظت می‌کنند، بلکه در صورت بروز جرقه یا پاشش مواد مذاب نیز از بدن شما محافظت خواهند کرد.
سوم آنکه کابل‌ها باید به دور از مسیرهای مرطوب، اجسام داغ یا مواد قابل اشتعال قرار بگیرند. همچنین در حین نصب یا کار با کابل‌ها، از قرار دادن آن‌ها در مسیر حرکت وسایل نقلیه یا افراد خودداری کنید.
چهارم آنکه از کابل‌هایی با سطح مقطع متناسب با جریان دستگاه استفاده کنید. برای مثال، اگر دستگاه شما جریان خروجی ۲۰۰ آمپر دارد، کابل با سطح مقطع ۳۵ تا ۵۰ میلی‌متر مربع نیاز خواهید داشت.
تاثیر نصب صحیح کابل بر کیفیت جوشکاری
طریقه نصب کابل دستگاه جوش به صورت صحیح باعث می‌شود قوس الکتریکی ایجاد شده پایدار، یکنواخت و بدون نوسان باشد. این موضوع در افزایش کیفیت جوش، کاهش پاشش و دستیابی به ظاهر تمیزتر و عمق نفوذ مطلوب‌تر تأثیر مستقیم دارد. در مقابل، نصب اشتباه یا شل بودن اتصال کابل‌ها می‌تواند باعث جرقه‌زنی، سوختگی لبه‌های جوش و ضعف در نفوذ جوش شود. همچنین ممکن است منجر به سوختن ترمینال‌ها و آسیب به بردهای داخلی دستگاه شود.
نتیجه‌گیری
همان‌طور که مشاهده کردید، فرآیند نصب کابل‌های دستگاه جوش اگرچه در ظاهر ساده به‌نظر می‌رسد، اما دارای ظرایف فنی بسیار مهمی است که رعایت آن‌ها برای دستیابی به جوشکاری ایمن و باکیفیت ضروری است. در این مقاله تلاش کردیم طریقه نصب کابل دستگاه جوش را با زبانی ساده ولی تخصصی تشریح کنیم، به‌طور دقیق توضیح دهیم انبر جوش به کدام قطب وصل می‌شود و چگونه می‌توان از انبر اتصال دستگاه جوش برای افزایش پایداری قوس استفاده کرد.
با رعایت دقیق موارد ذکرشده در این مقاله از سری مقاله‌های مجله ابزارآلات دنلکس، نه‌تنها ایمنی فردی شما تضمین می‌شود، بلکه بازدهی و طول عمر دستگاه جوش نیز به‌شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
در انتها، لازم به ذکر است که در صورت نیاز به خرید دستگاه جوش می‌توانید به وبسایت ابزارآلات صنعتی دنلکس مراجعه نمایید و یا با شماره تلفن 53825000-021 تماس حاصل نمایید و ثبت سفارش خود را انجام دهید. پس از تماس، متخصصان فنی دنلکس با ارائه اطلاعات لازم، شما را در راستای خریدی ایده‌آل‌تر یاری خواهند داد.
